Wat te doen als CFO bij een onderneming in crisissituatie?
In deze blog wil ik het hebben over wat verstandig is als u in een crisissituatie terecht bent gekomen. Daarbij moet een onderscheid gemaakt worden tussen een situatie waarbij u nog kan bepalen wat er gebeurt en een situatie waarbij anderen dat voor u bepalen: Het verschil tussen een 5 voor 12 situatie en een 5 over 12 situatie: Als enthousiaste hockeyer definieer ik 12 uur als het moment dat je eigenlijk niet meer zelf aan de bal bent. Na 12 uur bepaalt de bank of een andere financier voor het belangrijkste deel wat er met een onderneming gaat gebeuren. Wat er dan gebeurt en hoe u dan nog een beetje de bal terug kan veroveren, heb ik het later in deze blog.
Hoe kan u in een crisissituatie nog een nieuwe start creëren?
Als het nog 5 voor 12 is, moet u een nieuwe start creëren om het tij te keren, anders komt u in een 5 over 12 situatie terecht. Alleen als iedereen gelooft dat het tij kan worden gekeerd en iedereen zich 200% inzet met focus op de juiste zaken kan dat lukken. Daarvoor is echter leiderschap en urgentie nodig. En dat leiderschap moet nieuw zijn om de nieuwe start te markeren!
Wat is het noodzakelijke leiderschap dat nodig is om uit de crisis te geraken?
In een 5 voor 12 situatie moet iedereen weer geloof krijgen dat het proces richting faillissement of verlies kan worden gestopt en dat er een nieuwe en succesvolle toekomst gloort. De volgende zaken zijn daarbij essentieel:
- Communiceer: Maak zaken simpel en overzichtelijk voor alle stakeholders en zorg dat iedereen weer in de toekomst gelooft. Zorg dat het gaat gebeuren.
- Wees voorspelbaar: Als het kan, zorg dat verrassingen worden vermeden. Als die er dan toch zijn, direct melden.
- Beheers de cash: “Cash is King”. Hiermee win je tijd. Meestal is het de bank die bepaalt wanneer het 5 over 12 is.
- Toon leiderschap:
- De onderneming moet weer bezig zijn en zich focussen op de klanten en de uitvoering van taken. Daarbij hoort dat de korte en later de middellange termijn doelen helder zijn.
- Breng focus aan en stel prioriteiten: Het is beter een onjuiste keuze te maken dan geen keuze. Maak daarbij de keuze wat vooral niet hoeft te worden gedaan. En communiceer de keuzes.
- Implementeer de acties: Een keuze maken alleen helpt niet. Het gaat om de actie. Geef daarbij mensen ook weer energie. En geef ze goede feedback tijdens de acties.
- Verminder de complexiteit. Medewerkers moeten het overzicht behouden of weer krijgen en begrijpen wat ze doen.
Daarnaast vind ik het noodzakelijk dat de onderneming haar DNA behoudt. Een onderneming heeft een verleden en daardoor ook een klantenbasis. Het radicaal veranderen van het DNA in een 5 voor 12 situatie zorgt alleen voor onrust, zowel intern als bij klanten. Een van oorsprong kantvriendelijke en service gerichte onderneming kan niet opeens een kosten gedreven onderneming worden. Klanten en medewerkers begrijpen dat niet. Wat wel kan en vaak moet is dat onderdelen en activiteiten moeten worden afgestoten of beëindigd en heilige huisjes worden afgebroken. Alleen al hierom is (tijdelijk) nieuw management nodig.
De taak van de CFO als de bank ingrijpt.
Wanneer grijpt een bank in?
Vaak ziet de onderneming deze situatie niet echt aankomen. De bank grijpt in, omdat de onderneming door één of meerdere van de convenanten van de lening is gebroken. Soms accepteert de bank dat de onderneming zelf orde op zaken stelt, omdat ze dit de onderneming nog zelf toevertrouwd. Wel stelt ze dan harde deadlines waarbij zaken verbeterd moeten zijn. Eigenlijk is er dan nog sprake van een 5 voor 12 situatie. Als ze dat vertrouwen niet (meer) heeft eist zij urgente en ingrijpende maatregelen met grote consequenties voor het personeel. Vaak wordt dit ingrijpen door de onderneming niet terecht of veel te vroeg gevonden. Echter de vraag is of de ondernemer hierin altijd gelijk heeft. Vaak maakt een deel van de activiteiten al een tijd verlies en de verbetering van de markt wil maar niet komen. De crediteuren worden steeds later betaald en soms zijn er ook al afspraken met verlate betaling met de fiscus gemaakt. Zelfs komt het voor dat de pensioenafdrachten voor het personeel nog niet over alle maanden hebben plaats gehad. Wel kon men (nog net) binnen de financieringsafspraken blijven. Door de negatieve resultaten lukt dat echter op een zeker moment ook niet meer. En dan grijpt de bank in.
Als de bank ingrijpt, wat gebeurt er dan?
De bank zal herfinanciering van de lening eisen, waarin alle activa als zekerheid worden gesteld. Ook zal er een afbetalingsregeling van de lening worden bepaald, waarbij grote delen van de onderneming moeten worden verkocht om zo cash te genereren. De goedlopende activiteiten zorgen voor de meeste cash, dus het is duidelijk welke activiteiten veelal worden verkocht. De slechtlopende activiteiten zullen zo snel mogelijk moeten stoppen door ofwel het uitvinden van een beter verdienmodel met snelle implementatie daarvan ofwel met een zo snel mogelijke liquidatie van de activiteit. Veel geld voor en sociaal plan voor de medewerkers blijft er dan vaak niet meer over.
De CFO en zijn taak om uit de crisis te geraken.
Voor de overblijvende activiteiten zal een ruime kapitaalinjectie geëist worden van aandeelhouders. Dit is wel het moment om te onderhandelen over de hoogte daarvan en over de afboeking van de schuld door banken en crediteuren. Als het plan voor de (korte termijn) toekomst beter is en de stakeholders hebben vertrouwen in het management dat dit plan ook al slagen verhoogt dit de kans op goede uitkomsten bij deze onderhandelingen. Dit vertrouwen zal gestoeld moeten zijn op de snelheid van implementatie van de diverse afgesproken maatregelen. Hiervoor is in de meeste gevallen wel nieuw (tijdelijk) management nodig. Hoe beter het management wordt gevonden, hoe meer ruimte er is om weer zelf aan de bal te komen.
Chogori kan u helpen om weer aan de bal te komen of aan de bal te blijven. Als u wilt sparren als u in een 5 over 12 situatie bent beland of als u deze situatie wil voorkomen, bent u van harte uitgenodigd voor een vrijblijvend gesprek.